Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Nedir?

Maslow İhtiyaçlar Hiyerarşisi Teorisi: Abraham Maslow tarafından 1943 yılında yayınlanan, ihtiyaçlar ile motivasyon ve mutluluk arasındaki ilişkiyi ortaya koyarak psikoloji biliminin gidişatını değiştiren önemli bir çalışmadır.

Hayatta kalmak için nelere ihtiyaç duyarız sorusunun cevabı ve eylemlerimiz bizi belirli ihtiyaçlara ulaşmamız için motive etmektedir cümlesinin ispatı niteliğinde bir çalışmadır.

İşte bizler de bu yazımızda Maslow ihtiyaçlar piramiti teorisinden, bu piramitin basamaklarından, özelliklerinden ve öneminden bahsedeceğiz. Ayrıca bu piramidin güzel ve detaylı bir şekilde yorumunu da yapacağız.

Maslow İhtiyaçlar Piramidi

1- Maslow İhtiyaçlar Piramidinin Basamakları Nelerdir?

Abraham Maslow, insanların ihtiyaçlarını basit ve temel ihtiyaçlardan başlatıp adım adım daha karmaşık ve kişisel ihtiyaçlara yükselterek bir piramit oluşturmuştur. Bu piramidin basamakları sırasıyla şunlardır:

• Fizyolojik ihtiyaçlar
• Güvenlik ihtiyacı
• Sosyal ihtiyaçlar, aidiyet duygusu
• Saygınlık ihtiyacı, öz güven ve başarı
• Kendini gerçekleştirme ihtiyacı
(Ayrıca Bakınız: Neden Ünlüler Gibi Olmak İsteriz?)

2- İhtiyaçlar Piramidinin Yorumlanışı Nasıldır?

Hiyerarşi ilişkisinde en temel ihtiyaçlar yaşamak için adeta bir zorunluluk olan fizyolojik ihtiyaçlardır. Zira bir insanın hayatını devam ettirebilmesi için en önemli üç ihtiyacı yeme, barınma ve korunmadır. Ayrıca Maslow’a göre bu temel ihtiyaçların arasında cinselliğin olduğunu da belirtelim.

Fizyolojik ihtiyaçlar karşılandıktan sonra, güvenlik ihtiyaçları karşılanmalıdır. Güvenlik kavramı sadece fiziksel güvenlik olarak değil, aynı zamanda psikolojik (mutlu bir yuva) ve maddi güvenlik olarak da düşünülmelidir. Eğer bu temel ihtiyaçlar karşılanmaz ise, kişide bulunduğu ortamı değiştirme ve var olan düzeni bozma eğilimi başlar.
(Ayrıca Bakınız: Ekonomik Güç Nedir? Nasıl Kazanılır?)

Temel ihtiyaçlar ve güvenlik ihtiyaçları karşılandıktan sonra, kişinin psikolojik ihtiyaçları başlar. Zira kim bulunduğu ortamda sevilmeyi ve taktir edilmeyi istemez ki, değil mi? Bunun yolları da aile, arkadaşlık ve romantizmdir.

Bir üst basamak ise saygı görmek ile alakalıdır. Zira her insan bir amaç uğuruna çalışmak ve en sonunda çabalarının karşılığını başarı duygusunu tatmak suretiyle almak ister. Zira bu en etkili motivasyon kaynaklarından birisidir.
(Ayrıca Bakınız: Nasıl Başarılı Olunur? [Başarının Sırrı])

Maslow ihtiyaçlar piramidinin en tepesinde yer alan basamak ise kişinin kendini gerçekleştirmesi ile alakalıdır. Bunun yolu ise ön yargılardan uzaklaşarak gerçek potansiyelimizi açığa çıkartmaktır. Yani başka bir ifade ile yetenek ve karakterimize uygun bir şekilde, hayattaki amacımıza ulaşmaktır.

Maslow ihtiyaçlar piramidindeki ihtiyaç çeşitlerini çeşitli örnekler aracılığıyla özetlemek gerekirse, tüm bu anlatılanları şu şekilde özetleyebiliriz:

3- Maslow İhtiyaçlar Piramidinin Özellikleri Nelerdir?

✅ İhtiyaçlar piramidi basamaklardan oluşur ve genellikle alt basamaktaki ihtiyaçlar karşılanmadan üst basamaktaki ihtiyaçları karşılamak mümkün değildir. Mesela en temel ihtiyaçlarını karşılayamayan bir insan için gördüğü saygı veyahut kendi potansiyelini gerçekleştirip gerçekleştiremediği çok da önemli değildir.

✅ Giderilemeyen ihtiyaçlar, ihtiyaç duyan kişi açısından çok büyük bir motivasyon kaynağıdır. Çünkü bir şeyleri başarma içgüdüsü bireyi kamçılar ve bireyin ihtiyaca yönelik ilgisini arttırır. Fakat bu ilgi ihtiyaç karşılanınca etkisini kaybeder.

✅ Maslow beş temel ihtiyaç çeşidinin haricinde iki farklı ihtiyaç çeşidi daha belirtmiştir. Bunlar bilişsel ve estetik ihtiyaçlardır. Fakat bunları kendini gerçekleştirme ihtiyacının bu ihtiyaçları kapsadığı düşüncesi ile piramide dahil etmemiştir. Yani Maslow ihtiyaçlar piramidini şu şekilde de ifade edebiliriz:

✅ Yeni bir ihtiyacın ortaya çıkması için, önceki ihtiyacın tamamen (%100) karşılanmış olmasına gerek yoktur.
Örnek: Bir birey fizyolojik ihtiyaçlarını %75, sevgi ihtiyaçlarını %50, saygınlık ihtiyaçlarını %30, kendini gerçekleştirme ihtiyacını %15 oranında karşılamış olabilir.

✅ Bu kurama göre, insanların motivasyonu dış faktörlerden ziyade kişinin içindeki ihtiyaçlara dayanmaktadır. Yani, kişiye dışarıdan gelen ödül veya ceza gibi faktörler, bu kurama göre motivasyon üzerinde çok etkili değildir.

Tabi bu sebepten ötürü bu kuramı sosyal medya ve teknoloji bağımlılıklarının arttığı modern dünyaya da şu şekilde uyarlayabiliriz:
(Ayrıca Bakınız: Teknoloji Bağımlılığı ve Zararları Nelerdir?)
(Ayrıca Bakınız: Sosyal Medya Bağımlılığı ve Zararları Nelerdir?)

✅ Maslow’un kuramına göre, insanların ihtiyaçları sınırsızdır. Yani insan bir ihtiyacını giderdikten sonra ortaya yeni bir ihtiyaç çıkar. Bu sebepten ötürü tamamen tatmin olma durumu mümkün değildir. Ayrıca kişi tarafından da tatmin olmak istenmez.

✅ Kişinin hoşuna gitmeyecek olan duygulardan veya sonuçlardan kaçınmak için hiyerarşik düzende belirtilmiş olan ihtiyaçları karşılamak önemlidir.

✅ Bu ihtiyaçlar içerisinde karşılanması en zor olanı kendini geliştirme güdüsüdür. Çünkü bu çoğu zaman erişilemez hedefler içermekle beraber, kişinin çoğu zaman gerilime sahip olmasına sebep olur.

4- Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Neden Önemlidir?

Teoriyi destekleyen her ne kadar az araştırma olsa da, bu teori gerek psikoloji biliminde gerek de insanlar nezdinde popülerdir. Bu teorinin insanlar tarafından başarılı bulunmasının temel sebebi ihtiyaçların giderilmesi ile mutluluğun kuvvetli bir şekilde ilişkilendirilmesidir.

Aynı zamanda sosyal ihtiyaçların, en temel ihtiyaçların yerine getirilemediği zamanlarda bile önemli olduğunu belirtmesi yine bu kuramı önemli kılan sebepler arasındadır.

Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi psikoloji biliminin gidişatında önemli bir değişime de sebep olmuştur. Psikoloji biliminin insanlardaki anormal davranışlar ve gelişmeler yerine, sağlıklı bireylerin gelişimine odaklanmasını sağlamıştır.